Η Νικήσιανη
Η Νικήσιανη, έδρα του Δήμου Παγγαίου, μεγάλη αλλά γραφική και πάντοτε πιστή στις λαϊκές παραδόσεις διατηρεί πολλά δείγματα της Παγγαιορείτικης αρχιτεκτονικής που θυμίζουν το λαμπρό παρελθόν. Ο επισκέπτης μπορεί να περιηγηθεί στα στενά σοκάκια της και να θαυμάσει τις όμορφες πλατείες της. Το πολύ καλό της κλίμα, οι καταπράσινες πλαγιές απ’ τις οποίες περιστοιχίζεται και τα άφθονα κρύα νερά της, αποτελούσαν πάντα πόλο έλξης για την περιοχή της Καβάλας και της Δράμας.
Ακόμα ήταν γνωστή για τις ντόπιες νοστιμιές όπως τα σαρμαδάκια, το λάχανο τουρσί και το λουκάνικο ενώ συνεχίζουν μέχρι και σήμερα τη λειτουργία τους τα καζάνια που παράγουν το ντόπιο τσίπουρο.
Η περιοχή εκτός από τις φυσικές της ομορφιές φημίζεται και για τον πολιτισμό της και την παράδοση της, διατηρώντας αναλλοίωτα έθιμα που χάνονται στους αιώνες. Το έθιμο των «Αράπηδων» την ημέρα του Αϊ-Γιαννιού στο τέλος του Δωδεκαημέρου των Χριστουγέννων αναπαριστά τη μάχη της ζωής και του θανάτου. Παλικάρια ντυμένα με προβιές βγαίνουν από τα σοκάκια του χωριού και με τον εκκωφαντικό θόρυβο των κουδουνιών ξορκίζουν το κακό και φέρνουν το αισιόδοξο μήνυμα της ζωής.
Το «κάψιμο των ψύλλων» είναι ένα άλλο έθιμο που γίνεται στα υψώματα της Νικήσιανης όπου ανάβουν μεγάλες φωτιές από κέδρα αποχαιρετώντας το Χειμώνα, παραμονές των Απόκρεω. Πέρα από αυτά υπάρχουν και μεγάλα πανηγύρια όπως αυτό στο Αργαστήρι της Νικήσιανης τον Δεκαπενταύγουστο και το μεγάλο πανηγύρι του Αγίου Γεωργίου στο ομώνυμο ιστορικό ξωκλήσι. Ο Δήμος Παγγαίου είναι πασίγνωστος στην Ελλάδα για τους καλλίφωνους ψαλτάδες του, που προάγουν τη βυζαντινή μουσική και το παραδοσιακό τραγούδι.
Το Παγγαίο
Το Παγγαίο, αιώνιο κι ακατάλυτο από τον χρόνο, προκαλεί τους επισκέπτες του αν μη τι άλλο να υποκλιθούν στο μεγαλείο της φύσης. Από τις επιβλητικές και μυστηριώδεις κορυφές του ξεχύνονται δάση από οξιές, έλατα, καστανιές, πλατάνια και δρυς, που σκεπάζουν πλαγιές και ρεματιές. Δεν είναι τυχαίο πως εδώ ακριβώς στα πολύ παλιά χρόνια συγκροτήθηκαν οι πρώτοι Διονυσιακοί Θίασοι με τις έξαλλες μαινάδες και τους γεμάτους ζωώδη δύναμη σατύρους, που στο χορό και στην έκσταση ζήτησαν τη λύτρωση και την επικοινωνία με το Θεό.
Ο επισκέπτης του Παγγαίου πρέπει να προετοιμαστεί για διαδρομές μαγευτικές υπό τη σκέπη πυκνών δασών. Τα πιο γνωστά μονοπάτια είναι: της Αυλής, της Εικοσιφοίνισσας, της Νικήσιανης, της Πρώτης, της Μεσορόπης, το μονοπάτι «Μαύρα νερά» και η διαδρομή του Ροδολείβους.
Και οι θησαυροί του Παγγαίου δεν σταματούν εδώ. Είναι διάσπαρτο από υπέροχες μονές με σπουδαία ιστορία, πολλές από τις οποίες έχουν θέα στο Άγιο Όρος, όπως η Μονή Εικοσιφοίνισσας που θεωρείται λίκνο της Ορθοδοξίας και εθνικό κεφάλαιο για τον Ελληνισμό της περιοχής, η Μονή του Αγίου Δημητρίου στη Νικήσιανη κτισμένη δίπλα σε μια πηγή, και η Μονή της Παναγίας της Παγγαιώτισσας, δίνουν επιπλέον κίνητρα για να το επισκεφτείς.
